Με την ενεργή παρουσία περισσότερων από εξήντα σπουδαστών και συμμετεχόντων, των εκπαιδευτών και με βασικό ομιλητή και επίτιμο προσκεκλημένο τον ψυχίατρο κ. Βασίλη Γεωργαλάκη ολοκληρώθηκε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σεμινάρια που έχει διοργανώσει μέχρι σήμερα το Γίγνεσθαι. Μέσα από την θεωρητική παρουσίαση όσο και με βιωματικές ασκήσεις διερευνήθηκε και αποτυπώθηκε, με ποικίλους τρόπους, η δυνατότητα μιας αρμονικής συνύπαρξης της ψυχιατρικής ματιάς με την υπαρξιακή προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία. Εξερευνώντας και αγγίζοντας πολλαπλά θέματα που εφάπτονται στην έννοια της ψυχοπαθολογίας τόσο οι σπουδαστές όσο και οι εξωτερικοί προσκεκλημένοι και συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία, μέσα από τον συνδυασμό θεωρίας και βιωματικών ασκήσεων, να αναρωτηθούν και να αναζητήσουν την συνεισφορά μιας υπαρξιακής προοπτικής και πρακτικής στην αντιμετώπιση, ενός τουλάχιστον μέρους, των ψυχικών διαταραχών που εντάσσονται στο φάσμα της ψυχοπαθολογίας. Στο πλαίσιο αυτό οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν, ο καθένας με τον δικό του μοναδικό τρόπο, την χρησιμότητα μιας πρακτικής που εστιάζει στην διυποκειμενική και βιωματική εμπειρία των ανθρώπων παράλληλα ή χωριστά από μια νοσολογική αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών και των δυσκολιών τους. Επανεξετάστηκε επίσης η διαρκής εστίασή μας, ως υπαρξιακοί ψυχοθεραπευτές, προς έναν ισορροπημένο και θεραπευτικό τρόπο δράσης καθώς καλούμαστε διαρκώς να επαναπροσδιορίζουμε την στάση μας, αξιολογώντας εκ νέου τόσο την ανάγκη μας για υπεύθυνες ενέργειες και επιλογές όσο και τους περιορισμούς των τεχνικών αλλά και των ανθρωπίνων δυνατοτήτων μας, μέσα πάντα από την συνοδοιπορία μας με τα πρόσωπα που φροντίζουμε.

Ο Βασίλης Γεωργαλάκης, μέσα από την παρουσίαση του, αναφέρθηκε σε μια υπαρξιακή θεραπευτική πρακτική που στοχεύει πέρα από τη συμπτωματολογία και νοσολογία, προς μια φαινομενολογική προοπτική που προσπαθεί να αφουγκραστεί την ανθρώπινη εμπειρία και τη σχέση του εαυτού με τον κόσμο, εκεί όπου οι ψυχικές διαταραχές μπορούν να αναδυθούν ως παραμορφωμένες ή περιορισμένες εκφράσεις και συμπεριφορές. Μίλησε για την αξία μιας διερεύνησης ικανής να μετατοπίσει την προσοχή μας σε ένα ευρύτερο φάσμα βιωμάτων και χαρακτηριστικών της εμπειρίας του ατόμου, ικανής να θέσει στον θεραπευόμενο τα πρωταρχικά και θεμελιώδη ερωτήματα του πώς σήμερα ζει, του πώς είναι διατεθειμένος να ζήσει και στην δυνατότητά του να είναι παρόν και ερωτευμένος με τη ζωή. Στάθηκε στη σημασία που έχει η δίκη μας εμπιστοσύνη προς τον θεραπευόμενο αλλά και στην ίδια τη ζωή, δίνοντας περιεχόμενο στην έννοια της θεραπευτικής παρουσίας και στη δημιουργία εκείνου του απαραίτητου πλαισίου που θα στηρίξει την απαραίτητη επιθυμία και τη ικανότητά του να αλλάξει, καθιστώντας τον εντέλει ικανό και παρόντα. Τόνισε την αξία που έχει για την υπαρξιακή ψυχοθεραπεία η επιμονή του ψυχοθεραπευτή στη χρήση του εδώ και τώρα αλλά κυρίως επέμεινε στην έννοια της παρουσίας του θεραπευτή στη διάρκειά της καθώς όπως χαρακτηριστικά είπε: «Το Είναι οδηγεί τη θεραπεία και όχι η όποια τεχνική μου ως ψυχοθεραπευτής», δείχνοντας τα θεμέλια μιας υπαρξιακής εργασίας. Χωρίς να αρνείται την χρήση των τεχνικών (εξάλλου διαθέτει άφθονες στην θεραπευτική του παλέτα) ο Γεωργαλάκης μας έδειξε τελικά πως η συνύπαρξη της ψυχιατρικής ματιάς με την υπαρξιακή προσέγγιση μπορεί είναι μια υπό προϋποθέσεις εφικτή και επιθυμητή συνθήκη που μπορεί να βοηθήσει όχι μόνο στην ανακάλυψη ενός προσωπικού νοήματος αλλά και ικανή να οδηγήσει τους θεραπευόμενους σε μια σύνδεση έρωτα και δέους με τον χορό της ζωής.

Η Δανάη Σταματοπούλου μετά από μια σύντομη ιστορική αναδρομή στις απαρχές της ψυχοπαθολογίας στάθηκε στη σημερινή περιγραφή των ψυχολογικών διαταραχών από το DSM. Περιέγραψε εν συντομία την σημερινή αποτύπωσή τους μέσα από την ψυχιατρική οπτική που πλέον προσπαθεί να τις τοποθετεί σε ένα φάσμα που κινείται από τις νευρώσεις, στις διαταραχές διάθεσης, φτάνοντας μέχρι τις ψυχώσεις. Στο σεμινάριο παρουσίασε την δική της κλινική εμπειρία με ψυχοπαθολογικά περιστατικά, μέσα από μια περιγραφή που πολλές φορές μαρτυρούσε διαρκή φροντίδα και αγάπη, για τους ανθρώπους που μέχρι σήμερα συνάντησε και αναδύθηκε μια προοπτική που αναζητά την προσπάθεια επαναπροσανατολισμού της κατανόησής μας. Μιας άλλης υπαρξιακής στάσης που ενεργά αναζητά, εντός του θεραπευτικού πλαισίου, τις διασχεσιακές αξίες της ειλικρίνειας, της αμεσότητας και της προσήλωσης. Μιας στάσης που δίνει σημασία στην προσωπική μας ενημερότητα και ετοιμότητα, που δίνει σημασία στον άνθρωπο και όχι μόνο στα συμπτώματά του και μιας προοπτικής που μας απομακρύνει από την έμφαση στο «ποιοι μπορούν να γίνουν» οι θεραπευόμενοί μας οδηγώντας μας πλάι τους στο να αφουγκραστούμε το «ποιοι οι ίδιοι είναι», παρά την αγωνία ή τον φόβο που πολλές φορές συνοδεύει αυτή μας την διερεύνηση. Η Δανάη τόνισε με το δικό της τρόπο, σε διάφορες στιγμές της παρουσίασής της, τις αξίες μιας φαινομενολογικής εργασίας και της εδραίωσης μιας σταθερής θεραπευτικής σχέσης ως διαδικασίες που αποκαθιστούν τον άνθρωπο στην αυθεντική υπαρξιακή του κατάσταση επιτρέποντάς του να πει: «εδώ είμαι» και όπου για να συμβεί αυτό χρειάζεται να ακούμε τους άλλους με την ισχυρή πεποίθηση πως εκείνοι γνωρίζουν, καταργώντας τις αντιθέσεις υποκειμένου και αντικειμένου που πολλές φορές μας συνοδεύουν στο θεραπευτικό μας ταξίδι.

Η νέα στην ομάδα του εκπαιδευτικού του Γίγνεσθαι Αγγελική Λιανού έκλεισε το σεμινάριο με μια αναλυτική περιγραφή των διατροφικών διαταραχών. Παρουσίασε αρχικά μια μικρή ιστορική αναδρομή που αφορούσε στην εικόνα του ανθρώπινου σώματος και τις περιοδικές αλλαγές του, στη βάση των προτύπων που κάθε εποχή φέρνει μαζί της, δείχνοντας την αδιαμφισβήτητα ισχυρή βάση των κοινωνικών μας επιρροών. Τόνισε την άμεση συσχέτιση της ψυχικής οδύνης με την σωματικότητα δείχνοντας ως βασική αιτία των διατροφικών διαταραχών τον ανθρώπινο πόνο: «Όταν η ψυχή πονά το σώμα πεινά και αντίστοιχα όταν η ψυχή πεινά τότε και το σώμα πονά», περιέγραψε. Στάθηκε στην απαραίτητη συνεργασία διατροφικής και ψυχολογικής υποστήριξης σε κάθε θεραπευτικό πλαίσιο που φροντίζει ανθρώπους με διατροφικές διαταραχές όπως και στην ευθύνη των κοινών μας παρεμβάσεων που πολλές φορές απαιτεί από εμάς ως ψυχοθεραπευτές την αναγνώριση και την αφοσίωση μας σε μια προοπτική που δείχνει πέρα από την παραδοσιακή διχοτόμηση πνεύματος-σώματος, σε μια αφοσιωμένη ύπαρξη με-τους-άλλους στον κόσμο, καλώντας μας να αναζητήσουμε και εδώ τον εξανθρωπισμό της ιατρικής προς μια αυτογνωσία που κινείται πέρα ή πλάι από τις επιστημονικά καθιερωμένες διαδικασίες εξορθολογισμού, αυτοματισμού και εξειδίκευσης. Στο τέλος του σεμιναρίου, μέσα από μια ευρηματική βιωματική άσκηση ρόλων στη βάση ενός περιστατικού διατροφικής διαταραχής, η Αγγελική κάλεσε τους συμμετέχοντες να αναλογιστούν τη θέση κάθε μέλους μιας ομάδας καθώς συνδιαμορφώνουν τις αντιλήψεις τους και στο πώς εντέλει κανείς εκεί τείνει να ορίζει τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά και τη δράση του.

Κλείνοντας αυτή την επισκόπηση ίσως έχει νόημα να θυμηθούμε μια περιγραφή του Gadamer από το βιβλίο του «The Enigma of Health» που δείχνει προς μια υπαρξιακή προοπτική που μοιάζει να αφορά και την ψυχοπαθολογία. Σημειώνει: «Η ερμηνεία της εκδήλωσης του ανθρώπινου πόνου στον κόσμο απαιτεί από τους συμμετέχοντες την προσοχή στην ίδια την εμπειρία που μοιραζόμαστε και την προσπάθεια και την προθυμία μας να αναζητήσουμε μαζί μια νέα κατανόηση και την δημιουργική της παραγωγικότητα προς όφελος αυτού που υποφέρει. Αφού η δυστυχία μοιάζει εδώ να αποκαλύπτει κάτι ουσιώδες για τον τρόπο μας να είμαστε στον κόσμο δεν μπορεί να περιοριστεί σε μια ασθένεια ή δυσλειτουργία που χρειάζεται να ελεγχθεί η να ξεπεραστεί. Μπορεί να βοηθήσει αληθινά – στην αποκάλυψη του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».