Ο Skinner (2005), πίσω στο μακρινό 1948, στο ουτοπικό και για πολλούς αμφιλεγόμενο βιβλίο του με τίτλο Walden Two, αναφέρεται στην χρήση του χρόνου, ως μια παραμελημένη ή παραπλανημένη πραγματικότητα της σύγχρονης ζωής μας. Παραπονιόμαστε, σημειώνει, πολλές φορές για τη σύντομη ημέρα και εβδομάδα μας, αλλά αυτό που κάνουμε με τον πολύτιμο χρόνο που έχουμε δεν είναι κάτι για το οποίο μπορούμε να είμαστε περήφανοι καθώς στην καθημερινότητά μας οδηγούμαστε πολλές φορές σε εθιστικές συμπεριφορές ή στην αποχαύνωση. Περισσότερο ίσως στις μέρες μας όπου, χάρη στο διαδίκτυο, τις έξυπνες συσκευές και την τηλεόραση, ο σύγχρονος άνθρωπος «χάνεται», παρακολουθώντας και θαυμάζοντας τη «συναρπαστική» ή συχνά δραματική ζωή άλλων ανθρώπων, ξεχνώντας τη δική του αλήθεια και πραγματικότητα, παραμένοντας ουσιαστικά αναυθεντικός στο διάβα του βίου του (και εμείς σίγουρα χρειάζεται να αναρωτηθούμε αν στα αλήθεια αποτελούμε κάποια μοναδική εξαίρεση). O Skinner γράφει πως αυτές οι χρήσεις, του ελεύθερου κυρίως χρόνου, οφείλονται σε ορισμένες βασικές συμπεριφορικές διαδικασίες, αλλά επιμένει πως αυτές οι ίδιες διαδικασίες, σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, είναι ικανές να οδηγήσουν τους ανθρώπους να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τις ικανότητές τους στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

Όσοι αναγνωρίζουν τη σημασία μιας εν-έργω-ποιημένης ζωής αντιλαμβάνονται πώς μπορούν οι άνθρωποι (και μέσα από μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία πολλές φορές) να οδηγηθούν να ανακαλύψουν πράγματα που είναι ικανοί να κάνουν καλύτερα και εκείνα από τα οποία θα πάρουν μεγαλύτερη ικανοποίηση, νοηματοδοτώντας, εντέλει, διαφορετικά την υπαρξιακή τους συνθήκη. Αν και πολλές φορές στις μέρες μας αμφισβητούνται, οι αξίες της τέχνης, της μουσικής, της λογοτεχνίας, του παιχνιδιού και άλλων δραστηριοτήτων που δεν συνδέονται με τη «σοβαρή» υπόθεση της ζωής καθίσταται μάλλον σαφές πως ένας πολιτισμός και μια κουλτούρα που ενισχύει θετικά τη συμπεριφορά όσων υποστηρίζουν αυτές τις αξίες μπορούν να συνεισφέρουν σε έναν κόσμο ικανό να είναι όμορφος και συναρπαστικός και παράλληλα τόσο σημαντικός για την επιβίωση όσο και ένας κόσμος που ικανοποιεί τις βασικές βιολογικές και υλικές μας ανάγκες. O Skinner επιμένει πως αυτό που χρειάζεται για μια τέτοια στροφή δεν είναι ένας νέος πολιτικός ηγέτης ή κάποιο νέο είδος διακυβέρνησης, αλλά η προσωπική μας εμβάθυνση σε περαιτέρω γνώση σχετικά με την ανθρώπινη κατάσταση και στην αναζήτηση νέων τρόπων εφαρμογής αυτής της γνώσης στο σχεδιασμό νέων πολιτιστικών πρακτικών. Μια τολμηρή ματιά στην κλιματική συνθήκη και τη σημερινή περιβαντολογική πραγματικότητα του πλανήτη μας είναι ικανή να μας ταρακουνήσει και να μας οδηγήσει, τουλάχιστον, να αναγνωρίσουμε πως είναι απαραίτητο πλέον να δημιουργήσουμε όλες εκείνες τις μικρές ή μεγάλες αλλαγές που αφορούν στον σύγχρονο τρόπο ζωής μας. O Skinner στο βιβλίο του γράφει πως όχι μόνο δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον υπόλοιπο κόσμο ενώ καταναλώνουμε και ρυπαίνουμε με τον τρόπο που το κάνουμε, αλλά δεν θα μπορούμε για πολύ ακόμη να αντιμετωπίσουμε τον εαυτό μας ενώ αναγνωρίζουμε τη βία και το χάος μέσα στο οποίο ζούμε. Η επιλογή, σημειώνει ο ίδιος, μοιάζει να είναι ξεκάθαρη: είτε δεν κάνουμε τίποτα και επιτρέπουμε να μας κυριεύσει ένα δυστοπικό και πιθανώς καταστροφικό μέλλον, είτε χρησιμοποιούμε τις γνώσεις μας για την ανθρώπινη συμπεριφορά δημιουργώντας μια διαφοροποιημένη κοινωνική πραγματικότητα μέσα στην οποία θα είμαστε ικανοί να ζήσουμε παραγωγικά και δημιουργικά, χωρίς να διακινδυνεύσουμε τις πιθανότητες πως όσοι μας ακολουθούν στα χρόνια που έρχονται δεν θα μπορέσουν να κάνουν το ίδιο. Μέρος της ελπίδας για ένα αισιόδοξο μέλλον, αναφέρει ο Skinner, βρίσκεται και στα σημερινά παιδιά, τους πλέον πολύτιμους πόρους μας που συχνά «σπαταλούνται» με δραματικά επακόλουθα. Θαυμάσια πράγματα, γράφει ο ίδιος, μπορούν να γίνουν τα πρώτα χρόνια της ζωής, αλλά συχνά εγκαταλείπουμε τα παιδιά μας σε ανθρώπους των οποίων τα λάθη κυμαίνονται από την κακοποίησή τους μέχρι την υπερπροστασία και την αφθονία στοργής (συχνά για λάθος λόγους), δίνοντάς τους μηδενικές πιθανότητες να αναπτύξουν αρμονικές σχέσεις με τους συνομηλίκους αλλά και με τους ενήλικες που τα περιβάλλουν.

Είμαστε σίγουροι για όλα αυτά; Σίγουρα όχι, τουλάχιστον όχι για μερικά από αυτά. Μπορούμε ωστόσο να αναζητήσουμε την υποκειμενική, δική μας, αλήθεια στις παραπάνω σκέψεις, αναγνωρίζοντας τις συνέπειες πολλών από αυτά που περιγράφει και ο Skinner στον κόσμο που μοιραζόμαστε. Και, σε φιλοσοφικό επίπεδο, ίσως είναι φρόνιμο να θυμόμαστε πως καμία στάση ζωής ή οποιαδήποτε φιλοσοφική προσέγγιση δεν είναι εντελώς ουδέτερη, κάθε μιά είναι «χρωματισμένη» από το πρόσωπο που την εκφράζει, το πλαίσιο της εποχής του και φυσικά έχει διαφοροποιημένες συνέπειες και αντηχήσεις στον καθένα από μας. Για τον υπαρξισμό επιπλέον, που θεωρεί πως δεν υπάρχει μία μοναδική ή συγκεκριμένη φύση για τον άνθρωπο, αφού καθένας μας δημιουργεί την δίκη του σε ένα διαρκές γίγνεσθαι που συνδέεται πάντα με-τους-άλλους καθώς πορευόμαστε εν-τω-κόσμω και η έννοια της δημιουργίας ενός διαφοροποιημένου κόσμου, θα λέγαμε ότι χρειάζεται να γίνει αντιληπτή όχι ως μια στατική διαδικασία όσο κυρίως ως μια διαρκώς εξελισσόμενη ενέργεια μεταμόρφωσης μέσα στον χρόνο και συνεπώς κάθε ανθρώπινη διεργασία ως μια εν δυνάμει ενεργή διαδικασία ικανή να δημιουργήσει τους δικούς της κυματισμούς. Αυτό πιθανόν να σημαίνει ότι στο άμεσο μέλλον όλοι οι άνθρωποι θα χρειαστεί να παλέψουμε, συχνά δραματικά, με τις συνθήκες που εμείς οι ίδιοι δημιουργούμε και φυσικά μας περιέχουν, όχι αντιλαμβανόμενες τες ως συστημικές ανωμαλίες ή αναζητώντας διέξοδο στην συχνά αποπροσανατολιστική κοινή λογική και πρακτική αλλά κυρίως τοποθετώντας την συλλογική μας «ελευθερία» πάνω από την προσωπική και προσωρινή μας ευτυχία. Θέτοντας, διαρκώς και εκ νέου, τα συχνά αναπάντητα υπαρξιακά μας ερωτήματα, αναγνωρίζοντας τα αδιέξοδα και αγκαλιάζοντας με περισσότερη κατανόηση την ετερότητα που κατοικεί μαζί ή απλά δίπλα μας. Εξάλλου, μοιάζει το τεράστιο γεγονός να είναι ακόμη καθ’ οδόν, περιπλανώμενο και συχνά (για τους περισσότερους;) να μην έχει φτάσει ακόμη στα αυτιά μας, καθώς συχνά αρνούμαστε να αποδώσουμε νόημα στην ύπαρξή μας ή άλλοτε στεκόμαστε περήφανοι που κληρονομήσαμε μια κάπως μηχανική πίστη από τους προγόνους μας, που μας παρέχει ασφάλεια και συχνά μας δίνει έτοιμες απαντήσεις πριν οι ίδιοι θέσουμε επίπονες ή δύσκολες ερωτήσεις στο εαυτό μας.